SAKRALNI OBJEKTI

UVOD

Beograd je multikulturalni, multinacionalni, multireligiozni multipraktik. Vračar takođe.

Na Vračaru ima svega. To je prava metropola u kojoj vlada šareniš kao na njegovim pijacama. Nacija ima kol’ko ti duša želi. Veroispovesti takođe.

E, sad što se veroispoesti tiče nemaju baš svi svoje hramove u kojima mogu da se pomole. Zato ćemo ovde navesti samo one koji postoje i koji su legalizovani. Unapred se izvinjavamo članovima raznih satanističkih sekti za koje ne znamo gde se sastaju. Ukoliko se nađu prozvani i nepravedno zapostavljeni neka nam se jave pa ćemo ovu grešku ispraviti i objaviti hram u kome se mole.

ADVENTISTISTIČKI HRAMOVI

ADVENTISTIČKA CRKVA

Radoslava Grujića 4

U ovom hramu se mole pripadnici adventističke hrišćanske verske zajednice.

KATOLIČKI HRAMOVI

RIMOKATOLIČKA CRKVA

Svetozara Markovića 20

         

Crkva služi kao bogomolja katolicima Vračara. Sedište je Beogradske nadbiskupije. 

Nadbiskupija 

CRKVA BLAŽENE DEVE MARIJE

Internacionalnih brigada 66

Sagrađena je 1925. a temelje joj je blagoslovio prvi apostolski nuncije u Beogradu Hermenđildo Pelegrineti. Zbog prisustva Francuza asumpcionista crkvu često nazivaju francuskom.

14. avgusta 1988. posvećena je nova crkva ovoga puta kao katedrala u čast Uznesenja Blažene Djevice Marije.

CRKVA KRISTA KRALJA

Krunska 24

Župa Krista Kralja je najstarija i centralna župa Beogradske nadbiskupije koja je donedavno bila i katedralna župa. Crkva se nalazila u maloj crkvici-kapeli, koja se nalazila u sklopu zgrada austrougarskog poslanstva koje su kasnije kupljene za nadbiskupsku rezidenciju zahvaljujući pomoći Svete stolice i jugoslovenske vlade. Crkvica je bila posvećena svetom Ladislavu. Godine 1926. dograđena je. Tada je i posvećena novom zaštitniku Kristu Kralju. Do 1988. i posvete nove katedrale na Neimaru crkva je bila katedrala, a tada je preimenovana u konkatedralu.

Crkva Krista Kralja 

PRAVOSLAVNI HRAMOVI

HRAM SVETOG SAVE

Adresa hrama je Krušedolska ulica br. 2 a, mada hram izlazi i na Katanićevu ulicu, Ulicu Bore Stankovića i Skerlićevu ulicu, a svojim glavnim ulazom je otvoren prema Vračarskom platou.

Hram Svetog Save 

Izgradnja hrama je trajala dugo (i još uvek traje), kao da živimo u nemanjićkom periodu.

Sve je počelo davne 1895., na tristotu godišnjicu od spaljivanja moštiju Svetog Save. Naime, te godine je osnovano udruženje neobično dugačkog imena koje se zvalo Društvo za podizanje Hrama svetog Save na Vračaru. Cilj društva je bio da se na ovom mestu podigne velelepni hram posvećen našem prvom arhiepiskopu. Prvo je već izgrađena mala crkvica morala da bude pomerena, kako bi hram bio podignut na autentičnom mestu. Zatim je 1905. godine raspisan javni konkurs za izradu projekta. Na konkurs je prispelo 5 radova, ali su svi bili odbačeni kao nedovoljno dobri.

I kao što to obično biva na brdovitom Balkanu i još brdovitijem Vračaru, u iščekivanju valjanog projekta izbijali su jedan za drugim ratovi. Prvo je izbio Prvi balkanski, pa Drugi balkanski, a na kraju i Prvi svetski rat. Tako, dok je Srbija triput ratovala, Društvo je prestalo sa radom.

1919. stvorena je nova država i obnovljeno staro Društvo. Novi konkurs je raspisan 1926. a stigla su 22 projekta. Na konkursu nisu dodeljene prva i treća nagrada, već samo druga, što i najrazumnijem čoveku izgleda pomalo nerazumno. Doprvoplasirani projekat, odnosno prvoplasirani (jer prvi nije ni postojao) je bilo rešenje arhitekte Bogdana Nestorovića. Tako je odbor za izgradnju hrama odredio za izvršioce ovog posla arhitektu Nestorovića kao i arhitektu Aleksandra Deroka, uz pomoć inženjera Vojislava Zađine.

15. septembra 1935. je konačno počela izgradnja hrama. Srpski patrijarh Varnava Rosić je toga dana svečano izvršio osvećenje temelja. Kada je njegov naslednik patrijarh Gavrilo Dožić 10. maja 1939. ponovo svečano izvršio osvećenje temelja i u oltaru budućeg hrama uz kamen temeljac položio povelju, činilo se da je sve u najboljem redu. Radovi su već bili u zamahu i sve je navodilo na to da će hram u dogledno vreme biti završen.

Ali, ne lezi vraže. U Srbiji je, kao uostalom i u čitavoj Evropi, izbio rat, pa su radovi opet prekinuti. Srbija je okupirana od strane nemačke vojne sile. Nemci nisu ni razmišljali o hramu (što je potpuno normalno) te su jedno vreme ovaj plato koristili i kao parkiralište za vozila Vermahta.

Nakon četiri godine je došla sloboda. Ili se to samo tako zvalo. Nova vlast koja je upala na Vračar uz pomoć bratske Crvene Armije, nije baš mnogo marila ni za istoriju ni za tradiciju, pa ni za veru. U stvari, za veru nije marila uopšte, jer su na krilima komunizma u zemlju doneli i ateizam.

Tek 1958. na zalaganje patrijarha Germana dolazi do obnavljanja ideje o izradi hrama. Mučeni patrijarh je onda krenuo da piše molbe aktuelnim vlastima da se radovi nastave. Od prve do poslednje molbe, a bilo ih je odbijenih ukupno 88, je prošlo punih 36 godina. Teško da se ovoliki period može pripisati samo neažurnosti socijalističke administracije.

Dozvola za izgradnju je dobijena 1984. godine i odmah se pristupilo poslu. Prvo je arhitekta Branko Pešić prepravio prvobitan projekat, da bi što bolje iskoristio materijale koji su se u međuvramenu pojavili u građevinskoj industriji, a onda je 30. aprila 1985. patrijarh German, sa svim srpskim arhijerejima, ponovo posvetio hram. 12. maja 1985. patrijarh i brojno sveštenstvo, uz prisustvo 12 000 vernika unutar obeleženih zidova hrama i 80 000 koji su se tiskali ispred, je služio svečanu Liturgiju.

12. avgusta iste godine je konačno počela izgradnja.

Radovi su uhvatili zamah, a 26. juna 1989. je podignuta kupola od 4000 tona, što je bio jedan veliki građevinski izazov.

2001. je na inicijativu predsednika vlade dr Zorana Đinđića i uz blagoslov srpskog patrijarha Pavla, a pod pokroviteljstvom prestolonaslednika Aleksandra II Karađorđevića, formiran konzorcijum za izgradnju hrama. Na taj način je obnovljeno društvo za podizanje hrama, a od 2002. godine mu je vraćen i stari dugački naziv Društvo za podizanje hrama Svetog Save na Vračaru.

Gradnja spoljnog dela je završena 2004, a enterijer se još uvek radi.

Sam hram je inače građen u srpsko-vizantijskom stilu, koji je najzastupljeniji u srpskoj sakralnoj arhitekturi. Visina kupole je 70 metara, a na njemu se nalazi pozlaćeni krst dužine 12 metara, što hramu daje ukupnu visinu od 82 metra. Ovaj krst je kasnije stavljen i na grb Vračara.

Hram ima 4 zvonika visine 44 metra. Ovakve dimenzije ga čine vidljivim sa svih prilaza Beogradu.

Površina mu je 3 500 m², uz još 1 500 m² na tri galerije na prvom nivou. U pravcu istok - zapad se proteže 91 m, a u pravcu - sever jug 81 m. Na kuplama ima ukupno 18 krstova u tri veličine. U zvonicima se nalazi 49 zvona.

U hram može da stane 10 000 vernika, a u zapadnu horsku galeriju 800 horista. Ispod poda je izgrađena riznica i kripta Svetog Save. Tu je i grobna crkva svetog kneza Lazara. Ovaj deo ima ukupnu površinu od 1 800 m².

Hram je obložen mermerom i granitom, a unutrašnjost će mu biti ispunjena freskama rađenim u tehnici mozaika. U glavnoj kupoli će biti predstavljen Hrist Pantokrator.

Pored hrama se nalazi i zgrada parohije građena od istog materijala kao i hram.

CRKVA SVETE TROJICE

Crkva Svete Trojice se nalazi na samoj granici Vračara u Ulici gospodara Vučića 89.

Crkva je osvećena 1935. godine i posvećena Svetoj Trojici. Ikonostas je rađen u Rezbarskoj školi u Ohridu, po nacrtu ruskih umetnika iz Pariza Bilibina i Katkova, a osveštao ga je 1959. godine Patrijarh Srpski German.

Crkva 

U crkvi se odnedavno nalazi i iverska ikona Presvete bogorodice doneta sa Svete gore iz manastira Iviron.

CRKVA SVETOG SAVE

Nalazi se u Krušedolskoj ulici u broju 20.

Mala crkva Svetog Save na Vračaru je podignuta za svega 57 dana 1935. godine, na imanju Škota Mekenzija, poznatog po nazivu Englezovac. Makenzi je jedan deo svog imanja poklonio opštini, te je na tom mestu nikla i ova naša prelepa crkvica.

Kao i mnoge građevine Srpske pravoslavne crkve, još od perioda srednjeg veka do danas, građena je u srpsko-vizantijskom stilu. Projekat je uradio arhitekta Viktor Viktorovič Lukovski. Crkva je oslikana kopijama fresaka srpskih srednjovekovnih manastira, koje su radili Rus Najdorf i zoografi Obrascov i Diki.

Ova crkvica neobične lepote danas predstavlja čuvara Hrama Svetog Save, koji je od nje udaljen svega pedesetak metara i pod zaštitom je Zavoda za zaštitu spomenika kao objekat sakralne arhitekture. U crkvi su pohranjeni i zemni ostaci našeg plemenitog vladike Varnave Rosića.

Crkva Svetog Save - čuvar hrama